Mijlpaal: alle kamers hebben verwarming!

Toen we in 2013 begonnen met het aanleggen van het verwarmingssysteem had ik nog geen idee hoeveel werk dit zou zijn en hoe lang we erover zouden doen om het aan te leggen. We gingen niet voor een standaard dertien in een dozijn oplossing maar voor het semi experimentele tempierungssyteem. Omdat dit allemaal nieuw en onbekend voor ons was hebben we gaande weg heel wat keren het wiel mogen uitvinden. Nu na zes jaar zijn ook de laatste kamers op de eerste verdieping aangesloten op dit systeem en hiermee is weer een mijlpaal bereikt.

Tempierung, wat is dat ook al weer?

Het idee van een tempierungssysteem is dat de muren en fundamenten droog gelegd worden door daar warm water doorheen te pompen. Droge muren geleiden geen kou naar binnen en daardoor zakt de hoeveelheid benodigde energie die nodig is om de ruimte op temperatuur te houden.

Het systeem bestaat uit bijna anderhalve kilometer koperbuis aan de binnenkant van de buitenmuren. De buizen lopen op vloerhoogte, iets boven de plint en halverwege de muur. Het verschil met muurverwarming is dat door de buizen temperaturen mogen tot wel 50C, dat is dus veel hoger dan zogenaamde lage temperatuur verwarming.

Er valt nog veel meer over dit oorspronkelijk voor monumenten ontworpen systeem te zeggen en daarom ga ik hier een aparte tempierungpagina over maken.

Theorie en praktijk

Het hele systeem is ontworpen door een architect die achteraf bezien nogal streng in de leer was. Zo loop je in praktijk aan tegen het feit dat de buizen boven en onder ramen en deuren langs moeten. Dat zijn dus heel veel bochten en die hadden allemaal gemaakt moeten worden met soldeerkoppelingen. Nu is er geen loodgieter meer te vinden die zoveel koppelingen gaat solderen. Dat is niet alleen heel veel werk, het is ook nog eens behoorlijk kostbaar. Bovendien wordt er tegenwoordig met de veel handigere, veiligere, goedkopere en snellere perskoppelingen gewerkt.

Gelukkig heb ik kennis aan Bert en hij is de koperbuis-buigkoning van loodgietersland. Niet alleen weet hij iedere vijf meter lange buis precies zo te buigen dat hij precies past, ook doet hij dit op zo’n manier dat er nauwelijks verliezen zijn. Door die lange einden te buigen reduceer je bovendien het aantal koppelingen aanzienlijk en voorkom je persen (laat staan solderen) in onbereikbare hoeken.

De hele 3D gebogen buis kan zo worden geplaatst om een raam of deur. Vastzetten met een paar zadeltjes en daarna kan je hem verbinden met de andere buizen met een pers-sok.

Het echte werk

Het was dus al met al een enorme klus die de afgelopen zes jaar in meerdere etappes is uitgevoerd. September / Oktober 2019 waren de kamer drie t/m zes en de oude badkamer aan de beurt. De sleuvenslijper werd voor de laatste keer ingezet nadat de slijper zelf was vervangen, want tegen al dat gruis en stof is zelfs de veroorzakende machine niet bestand.

De buizen lagen er redelijk snel in want inmiddels hebben we een hoop ervaring en weten we precies hoe we onder een deur door moeten en waar de verzetjes moeten komen bij de ramen. De moeilijkheid bij deze kamers zat vooral in de verspringende muren tussen alle kamers. Dan boor je een gat door de muur en dan kom je heel ergens anders uit dan je verwacht. Dat betekent dan meestal ook weer een extra bocht buigen of een paar knietjes extra.

Mini ontluchtingsdrama

Na weken van systematische noeste arbeid en heel veel stof waren alle kamers stuk voor stuk van buizen voorzien. De buizen zijn ook gelijk afgeleemd zodat we maar een keer mega veel troep in een kamer hebben. Het water kon er dus op! Dit is altijd een mooi moment voor de tempierungbouwers. Je voelt dan het warme water de buizen in lopen en enige uren later voel je de muur stralen. Zo had het moeten zijn en zo was het ook…… voor de helft. Eén circuit wilde dus niet warm worden helaas. Dit is dan ook gelijk een flink nadeel van tempierung, het ontluchten, dit kan heel lang duren. Na een week besloten we dan ook maar dat ene circuit weer los te halen en de tuinslang er met hoge druk op te zetten. Dat hielp gelukkig en dit circuit wordt nu ook warm.

Mijlpaal

Nu er in alle kamers verwarming zit kunnen we spreken van het bereiken van een mooie mijlpaal. We begonnen in 2013 met met het ontwikkelen van een verwarmingsplan. Via het Ecologieforum werd ik toen op het idee gebracht om het met tempierung aan te pakken. Ik koos een willekeurige architect die het systeem heeft berekend en heel precies heeft uitgelegd hoe we het moesten aanleggen en hoe je ecologisch bouwt.

Na zes jaar hakken, breken en stof produceren is hiermee een einde gekomen aan het grootste deel van het tempierungsproject en nu kunnen we eens gaan kijken hoe het systeem zich gedraagt nu alle kamers ermee verwarmd worden.

Een buiging voor buigkoning!